Alles wat u wilt weten over elektrisch varen

Bij AK Maritime Service hebben wij ons de laatste jaren volledig gespecialiseerd in elektrisch varen. De ervaring die wij hebben opgedaan willen wij graag met u delen. In dit blog geven we antwoord op een aantal vragen die bij veel mensen spelen wanneer ze kijken naar elektrisch varen. Alles wat u wilt weten over elektrisch varen leest u hieronder.

Waarom zou ik elektrisch moeten varen?

Elektrisch varen is stil, stoot geen uitlaatgassen uit tijdens het varen en hierdoor dus beter voor het milieu. U kunt tijdens het elektrisch varen gewoon praten met de mensen om u heen, zonder uw stem te moeten verheffen. Elektrisch varen vergt minder onderhoud dan een verbrandingsmotor. De elektromotor heeft direct koppel wat zeker bij manoeuvreren een groot voordeel is.

Is elektrisch varen dan niet duur?

Elektrisch varen zal bij de aanschaf waarschijnlijk duurder zijn dan wanneer u uw huidige dieselmotor zou vervangen voor een vergelijkbaar exemplaar. Alleen wanneer we gaan kijken naar het onderhoud is dat bij elektrisch varen minder. Het opladen van de accu’s is goedkoper dan het vullen van uw brandstof tank. Gezien over een periode van 7 – 10 jaar zal de investering ongeveer hetzelfde uitkomen. Alleen heeft u veel meer vaarplezier door de rust tijdens het varen.

Welke elektrische aandrijving moet ik kiezen voor mijn boot?

Welke elektrische aandrijving voor uw boot geschikt is dat hangt geheel van het ontwerp en uw wensen af. Heeft u een kleine roeiboot en wilt u alleen de sloot achter uw huis een keer op en neer varen dan kan een Minn Kota elektrische buitenboord motor met een losse accu voor u geschikt zijn. Heeft u een kleine zeilboot met een aanhangmotor en deze gebruikt u om de haven uit te komen en een brug door te komen, dan is een Torqeedo travel een goede optie.

Wanneer u een sloep van 6mtr heeft en uw huidige voorstuwing is met een schroefas dan kan het een overweging zijn om voor een inboard elektro motor te gaan. Daar zijn dan ook weer verschillende type motoren in. DC permanent magneet motor, A-synchroon motor, synchroon motor, deze motoren zijn meestal voorzien van hun eigen regeltechniek, koeling danwel water danwel lucht. Ieder met zijn eigen voors en tegens.

Inboard elektromotor

U kan voor een inboard  elektromotor ook kiezen voor een all in one systeem van bijvoorbeeld water world electronics. Een andere optie is om de huidige schroefas te verwijderen en een POD motor te monteren al dan niet stuurbaar. De POD motor komt onder de boot te hangen, hierdoor bespaart u ruimte in de boot hier kunt u dan de accu’s plaatsen.  Welke motor er gekozen word voor een boot is vaak een persoonlijke voorkeur en een kwestie van budget of technische mogelijkheid in de boot. Niet iedere boot is geschikt voor een pod motor danwel een schroefas.

Elektrische buitenboord motor

Tegenwoordig komen er ook steeds meer elektrische buitenboord motoren met grotere vermogens. Was het voorheen vaak kleine vermogens van 0 – 4kw. Tegenwoordig zijn er ook grotere elektrische buitenboord motoren (10kw) op de markt welke in serie productie zijn en zo 1 op 1 uitgewisseld kunnen worden met uw huidige buitenboord motor. Torqeedo heeft bijvoorbeeld in 2016 zijn 10kw elektrische buitenboord motor gepresenteerd. Deze 10kw is vergelijkbaar met een 20pk buitenboord motor. Dus een behoorlijke sloep met een buitenboord motor in een bun kunt u nu ook vrij makkelijk ombouwen naar elektrisch varen. Hiervoor hebben we een aantal mooie elektrische buitenboordmotor sets samengesteld.

Benodigde vermogen voor elektrisch varen

Iedere boot heeft zijn eigen vermogen nodig. Sommige boten kun je wel een 20kw systeem inbouwen maar daardoor gaat de boot niet harder dan de romp snelheid en die bereik je dan misschien al wel met 5kw. Om het benodigde vermogen voor uw boot uit te rekenen hebben wij een rekentool ontwikkeld welke u gratis kunt downloaden. Deze rekentool geldt voor bijna 90% van de water verplaatsende schepen. U vult hier de lengte van uw boot en het gewicht in. Op basis daarvan krijgt u een advies voor het te installeren vermogen.

Welke accu moet ik kiezen voor elektrisch varen?

Bij de keuze voor een accu gaan we eerst kijken naar het gebruik en het voltage van het systeem wat er is / wordt geïnstalleerd. Wanneer u bijvoorbeeld een kleine boot met een elektrische buitenboord motor heeft en deze maar af en toe gebruikt kunt u bijvoorbeeld kiezen voor een calcium accu. Een veelgebruikte accu voor de kleinere motoren is de VMF VDC31M een 12 volt accu van 105ah.

Wanneer u bijvoorbeeld kijkt voor een 24 volt 2kw elektromotor op een boot van 6 meter en u wilt daar 6 uur mee kunnen varen dan zult u een accu vermogen nodig hebben van 6uur varen x 0,9 kw verbruik (economische snelheid) = 5,4kwh groot accupakket. Die 5.4 kwh is dus het vermogen wat minimaal uit de accu gehaald moet kunnen worden. Dan is er nog de keuze welk type accu, word het een natte loodzuur accu, een onderhoudsvrije AGM accu, lithium accu of een tractie accupakket. Ook hier weer ieder met zijn eigen voors en tegens welke u leest op onze accu techniek pagina.

Vaartijd en accutechniek

Zeker wanneer u regelmatig vaart en langere periodes achterheen, loont het vaak om voor de iets duurdere optie te gaan van een deep cycle AGM accu of voor het voltractie pakket. Deze accu’s zijn speciaal ontworpen voor de langdurige ontlading van elektrisch varen. Hierdoor zult u langer plezier van de accu’s hebben en uiteindelijk dus minder geld uitgeven aan de accu. Kiest u een verkeerde accu dan kan deze namelijk al na 2 -3 vaarseizoenen de geest geven en moet u nieuwe accu’s kopen.

Heeft u een goed voltractie accupakket en houdt u deze netjes bij tijdens zomer en winter dan kunt u daar zo maar 10 jaar plezier van hebben. Het voltractie pakket is een zogenoemd nat accupakket welke u nog wel steeds regelmatig moet bijvullen. De AGM accu is een onderhoudsvrije accu (levensduur van +/- 6 a 7 jaar) welke u alleen maar hoeft op te laden als u weer terug komt van een lekker dagje op het water.

Lithium accu

Een lithium accu kan een keuze zijn maar in mijn ogen op dit moment alleen nog wanneer gewichtsreductie nodig is. Zoals bijvoorbeeld op zeilboten of op kleinere lichte bootjes. De kostprijs per kwh voor lithium accu ten opzichte van een loodaccu weegt nog niet tegen elkaar op. Natuurlijk er zijn echt wel een aantal voordelen bij een lithium accu. Zoals het gewicht wat we al even aangaven. De zeer diepe ontlading bij een aantal accu’s tot wel 100%. Het veel sneller kunnen laden en de spanning (voltage) die over het geheel genomen hoger blijft tijdens gebruik. Hierdoor zal uw elektrische aandrijving beter functioneren.

De acculader voor elektrisch varen

Misschien wel 1 van de belangrijkste onderdelen van een elektrisch varende boot is de acculader. Zoals we weleens eerder hebben aangegeven wat je er niet in stopt haal je er ook niet uit. Dus als je geen stroom in de accu stopt kun je die er ook niet uit halen. Kies bij een accupakket voor elektrisch varen dus altijd de goede acculader. Een lood zuuraccu heeft bijvoorbeeld een heel andere laadkarakteristiek nodig dan een lithium accu of tractie accu. Wij installeren zelf vaak de Zenith hoog frequente acculaders. Deze zijn prima in te stellen voor de verschillende type accu’s.

Acculader voor AGM accu’s

Wanneer we nu gaan kijken naar een acculader voor bijvoorbeeld een pakket met AGM deep cycle accu’s van 4 stuks 6 volt cellen van 225ah. Dan is de stelregel bij het laden van accu’s 10 – 18% van het vermogen van de accu dient in ampère uur geladen te worden. Dus bij deze is dat dan een acculader van 24volt met een laad capaciteit van minimaal 23 ampère en maximaal 40 ampère. In dit geval kiezen wij voor een 30 ampère lader. De acculader stellen wij in op AGM dan zal de accu na 10 uur geladen weer volledig geladen zijn.

Niet iedere acculader geschikt

Het is ook niet zo dat u maar iedere acculader kan kiezen, waar u ook rekening mee moet houden is het stopcontact waar de acculader op aangesloten gaat worden om de accu weer te laden. Bij u thuis zullen de stopcontacten normaal gesproken een zekering hebben die 16A aan kan. Hierbij zullen de meeste acculaders geen probleem opleveren.

Alleen wanneer u boot in een jachthaven ligt dan moet u eerst zeker weten hoeveel de zekering is van de laadpaal waar u de stekker in steekt. Want heeft u een acculader welke 220 volt nodig heeft en 11 ampère verbruikt wanneer deze op vol vermogen aan het laden is dan moet er geen 6 of 10 ampère zekering aan dit stopcontact zitten, deze zal er iedere keer uitspringen.

Welke accukabels voor het aansluiten van mijn elektrische aandrijving?

Nog een belangrijk onderdeel van uw elektrische aandrijving zijn de gebruikte accukabels. Stroom moet kunnen lopen van de plus naar de min. Wanneer u accukabels gebruikt welke te dun zijn, dan levert dit veel weerstand op en zullen de kabels warm worden en zal de elektrische motor minder presteren. U kunt uw accukabels beter te dik dan te dun kiezen.

Zorg ook voor een goede soepele accukabel. Dit werkt bij het aanleggen van systemen veel makkelijker dan een stugge accukabel die niet makkelijk de bocht om wil, wanneer u deze dan wel een scherpe bocht om wil leggen en dit met wat meer kracht probeert te doen omdat het eigenlijk niet wil heeft u kans dat u inwendig de kern beschadigd en ook hierdoor zal de weerstand in de kabel toenemen en er dus minder stroom bij de elektromotor aankomen.

Bescherming accukabel

Zorg er ook altijd voor dat u uw accukabels goed vastlegt en beschermd op de stukken waar u hem niet vast kan zetten met bijvoorbeeld een kabelbeschermslang eromheen.

Verbindingen aan de accukabel

Aan de accukabels moet ook zorgen voor goede verbindingen. Je kunt de accukabel niet zomaar neerleggen op de accupool of motor. Nee er moet gezorgd worden voor een stevige en goede verbinding. Gebruik hiervoor de juiste kwaliteit perskabelschoenen en monteer deze kabelschoenen altijd met een geschikte perskabelschoen tang.

Na het monteren van de perskabelschoen ook de kabelschoen nog voorzien van een krimpkous. Zorgt u bij het plaatsen van de krimpkous ervoor dat deze niet op het platte gedeelte zit waar de perskabelschoen contact moet maken met de motor of accupool. Want dat kan voor slecht contact zorgen. U kunt natuurlijk ook altijd de accukabel bij ons op maat laten maken.

Is het installeren van de elektrische aandrijving moeilijk?

De installatie voor elektrisch varen bestaat uit een aantal componenten welke allemaal op de juiste manier met elkaar verbonden moeten worden. Wanneer u een elektrische buitenboord motor koopt is het al snel goed zelf te doen. Wanneer u redelijk technisch aangelegd bent is er bij de installatie van uw elektrische aandrijving best een deel goed zelf te doen. Ik raad wel aan om de installatie door een specialist te laten controleren voordat u het systeem in gebruik neemt.

Laat u altijd goed informeren over de te kiezen materialen. Het zou zonde zijn als u veel werk in de installatie van uw elektrische aandrijving heeft gestoken en het blijkt niet te voldoen voor uw boot of de accu is te snel leeg omdat u toch de verkeerd accu of acculader heeft gekozen, of te dunne kabel heeft gebuikt of iets dergelijks. Elektrisch varen is alleen leuk als het een uitgebalanceerd systeem is, waar alle componenten goed op elkaar zijn afgestemd.

Wij kunnen als AK Maritime Service u altijd voorzien van advies, helpen bij de installatie of de volledige installatie voor u verzorgen zowel op locatie als in onze goed uitgeruste werkplaats in Bolsward.

U kunt bij ons op de site de gratis rekentool downloaden om erachter te komen wat het advies vermogen is voor uw boot. Dan kunt u op basis daarvan gaan kijken welk systeem het beste bij u past en van daaruit kijken welke opties u heeft. Bij vragen neem gerust contact met ons op.

Filmpje van de eerste proefvaart met een sloep waar wij een 10kw Fischer Panda POD motor onder hebben geïnstalleerd.